Phát hiện vi phạm chủ yếu là sản xuất thực phẩm chức năng giả

Theo thông tin từ Bộ Y tế, từ năm 2022 đến nay, Bộ Y tế đã cấp giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố cho 24.643 sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khoẻ, trong đó sản phẩm trong nước chiếm 84,7%; cấp 201 Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm đạt yêu cầu thực hành sản xuất tốt (GMP) thực phẩm bảo vệ sức khỏe (Việt Nam là quốc gia đầu tiên của ASEAN áp dụng GMP thực phẩm bảo vệ sức khoẻ).

Bộ Y tế đã cấp 6.653 Giấy xác nhận nội dung quảng cáo; chuyển thông tin của 95 sản phẩm vi phạm trên 184 đường link vi phạm tới Bộ Thông tin và Truyền thông, 92 sản phẩm vi phạm trên 165 đường link vi phạm Bộ Công Thương để xử lý theo thẩm quyền.

Đồng thời, Bộ Y tế đã thực hiện và chỉ đạo các địa phương thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh các sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Theo đó, Bộ Y tế đã xử lý 126 hành vi vi phạm, với tổng số tiền phạt là 16,858 tỷ đồng. Các địa phương đã kiểm tra 941.836 cơ sở, trong đó có 85.551 cơ sở có vi phạm, phạt tiền 20.881 cơ sở, với tổng số tiền phạt là 123,841 tỷ đồng.

Qua thanh tra, kiểm tra về thực phẩm chức năng, phát hiện vi phạm chủ yếu là sản xuất thực phẩm chức năng giả (giả về chất lượng, giả về thương hiệu và giả về nguồn gốc, xuất xứ).

Thời gian qua, Bộ Y tế đã có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Sở Y tế các tỉnh, thành về việc tiếp tục tăng cường quản lý quảng cáo thực phẩm chức năng trên địa bàn.

Bộ Y tế đề nghị UBND các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp tại các cuộc họp Ban chỉ đạo liên ngành Trung ương về an toàn thực phẩm.

Đồng thời, chỉ đạo tăng cường công tác quản lý quảng cáo thực phẩm chức năng trên địa bàn. Theo đó, tiếp tục tăng cường phối hợp quản lý quảng cáo thực phẩm bảo vệ sức khỏe; kiểm tra, giám sát việc quảng cáo thực phẩm chức năng, giám sát chặt chẽ việc tổ chức hội thảo giới thiệu thực phẩm chức năng theo quy định của pháp luật.

Xử lý nghiêm việc lợi dụng hội thảo giới thiệu sản phẩm để khám chữa bệnh, tư vấn trái phép, bán và giới thiệu thực phẩm chức năng như thuốc chữa bệnh.

Bên cạnh đó, chỉ đạo cơ quan báo chí của địa phương quản lý nội dung trong các chương trình tương tác, quảng bá cho doanh nghiệp để không vi phạm quy định về quảng cáo thực phẩm chức năng; không phát hành quảng cáo khi chưa có thẩm định nội dung của cơ quan có thẩm quyền hoặc quảng cáo không đúng với nội dung đã được cơ quan có thẩm quyền xác nhận.

Tuyên truyền, hướng dẫn người dân chỉ mua các sản phẩm thực phẩm chức năng khi thực sự có nhu cầu và dùng đúng hướng dẫn sử dụng; khi có bệnh phải tới cơ sở y tế để được khám chữa bệnh kịp thời; không sử dụng sản phẩm theo cách truyền miệng, không hiểu rõ về sản phẩm.

Đặc biệt, công khai tên cơ sở vi phạm, sản phẩm vi phạm, nội dung vi phạm trên các phương tiện thông tin đại chúng theo quy định của pháp luật.

Xử lý hành chính liên quan tới 7 lần giá trị hàng hóa vi phạm

Trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp Quốc hội lần này, nhiều Đại biểu Quốc hội quan tâm tới giải pháp căn cơ để quản lý thực trạng thực phẩm chức năng giả, kém chất lượng vẫn tràn lan trên thị trường.

Liên quan nội dung này, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về quản lý thực phẩm chức năng ở nước ta đến nay cơ bản đáp ứng thực tế.

“Chúng ta đã có Luật An toàn thực phẩm, Luật Thanh tra, Bộ luật Hình sự, Luật Quảng cáo, Luật Xử lý vi phạm hành chính và các Nghị định, thông tư, quy chuẩn liên quan đến thực phẩm chức năng…”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Thời gian qua, Bộ Y tế cũng đã phối hợp với Bộ Công thương, Ban chỉ đạo 389, Bộ TT&TT trong vấn đề quản lý các website bán hàng, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch trong vấn đề quảng cáo, để có giải pháp chấn chỉnh cụ thể đối với từng vi phạm trong quảng cáo bán các sản phẩm không đáp ứng yêu cầu.

Bộ trưởng cũng cho biết, nếu sản xuất thực phẩm chức năng tốt thì đây là lợi thế để chúng ta xuất khẩu. Hiện nay, thực phẩm chức năng của nước ta đã xuất khẩu ở trên 30 nước trên thế giới, trong đó các loại vitamin. Đây sẽ là thế mạnh nếu nước ta quan tâm và đầu tư tốt vào lĩnh vực này.

Bộ trưởng cũng cho biết, chúng ta đã có quy định liên quan tới sản xuất thực hành tốt – GMP đối với thực phẩm chức năng từ năm 2019. Tức là, các nhà máy sản xuất thực phẩm chức năng ở nước ta nếu đáp ứng được thì phải đáp ứng đủ các điều kiện, tiêu chuẩn về sản xuất thực hành tốt và Việt Nam là nước đầu tiên của ASEAN áp dụng quy chuẩn này.

Sau khi áp dụng quy chuẩn này, đến nay nước ta có 201 cơ sở thực hiện đúng theo quy định về sản xuất và đảm bảo chất lượng. Trước đó, nước ta có khoảng 1.000 cơ sở sản xuất thực phẩm chức năng.

Bên cạnh đó, các quy định về xử phạt về sản xuất, tiêu thụ, quảng cáo các sản phẩm thực phẩm chức năng cũng đã quy định rõ trong các quy định của Bộ luật Hình sự. Ví dụ, quy định xử lý hành chính liên quan tới 7 lần giá trị hàng hóa vi phạm; các quy định đến 20 năm tù… Đây là những quy định xử phạt rất mạnh.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cũng thừa nhận, thời gian qua vẫn có vi phạm liên quan đến lĩnh vực này. Bởi sản xuất thực phẩm chức năng, sản xuất hàng giả đem lại lợi nhuận cao khi họ lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người sử dụng, thổi phồng các giá trị của mặt hàng được sản xuất ra để thu lợi…

Để giải quyết các vấn đề này, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, hiện Bộ Y tế đã có trang web của Cục An toàn thực phẩm để cấp giấy chứng nhận cho các doanh nghiệp sản xuất đúng quy định để các doanh nghiệp và người tiêu dùng có thể tra cứu các mặt hàng sản xuất đúng theo quy định.

Đối với những người vi phạm, Bộ Y tế cũng có cảnh báo như gửi công văn đến đến các bộ, ngành liên quan để kịp thời xử lý.

Tuy nhiên, thực tế, vấn đề bất cập hiện nay do liên quan đến quảng cáo trên các trang mạng xã hội có đặt máy chủ ở nước ngoài, khiến các cơ quan quản lý gặp khó khăn trong việc xử lý các hành vi vi phạm.

Do đó, Bộ trưởng Đào Hồng Lan đề xuất các doanh nghiệp vi phạm cần được xử lý nghiêm khắc, có thể áp dụng biện pháp cấm xuất nhập cảnh.