Gạo ST25: Xây dựng thương hiệu cần bắt đầu từ việc bảo hộ quyền Sở hữu trí tuệ

PLNews – Bài học từ gạo ST25 cho thấy rằng khi mất quyền sở hữu, đồng nghĩa với việc mất đi thị trường. Vì vậy, để xây dựng một thương hiệu mạnh, doanh nghiệp cần bắt đầu từ việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.

Trong kỷ nguyên hội nhập toàn cầu, quyền sở hữu trí tuệ ngày càng đóng vai trò quan trọng như một “lá chắn” bảo vệ sự phát triển của thương hiệu doanh nghiệp. Trước khi xây dựng thương hiệu, doanh nghiệp cần phải tiến hành bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Việc này không chỉ giúp doanh nghiệp tạo dựng thương hiệu và vị thế vững chắc trên thị trường, mà còn giảm thiểu rủi ro mất thương hiệu và mất thị trường.

Sở hữu trí tuệ: “Vũ khí mềm” chinh phục thị trường

Theo ông Trần Lê Hồng, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ), quyền sở hữu trí tuệ, đặc biệt là nhãn hiệu và tên thương mại, ngày càng đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển thương hiệu của doanh nghiệp. Ông nhấn mạnh rằng sở hữu trí tuệ không chỉ tạo nền tảng pháp lý vững chắc mà còn là công cụ giúp nâng cao giá trị và khẳng định vị thế sản phẩm của doanh nghiệp trên cả thị trường nội địa và quốc tế.

Theo thống kê từ Cục Sở hữu trí tuệ, Việt Nam hiện có gần 1 triệu nhãn hiệu đã được đăng ký. Con số này phản ánh sự nhận thức ngày càng cao của các doanh nghiệp về tầm quan trọng của sở hữu trí tuệ trong việc xây dựng và phát triển thương hiệu.

Không chỉ bảo vệ thương hiệu trong nước, nhiều doanh nghiệp Việt Nam cũng đã chủ động đăng ký nhãn hiệu ra nước ngoài. Số liệu từ Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) cho thấy, trong năm 2022, có hơn 4.900 đơn đăng ký nhãn hiệu có nguồn gốc từ Việt Nam nộp tại các cơ quan nước ngoài, tăng 1,6 lần so với năm 2018. Thị trường Mỹ đứng đầu với hơn 1.000 đơn, tiếp theo là Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia và EU.

Tuy nhiên, Phó Cục trưởng Trần Lê Hồng cũng thẳng thắn chỉ ra rằng số lượng đơn đăng ký quốc tế của Việt Nam vẫn còn thấp, chủ yếu tập trung ở các doanh nghiệp lớn như Vingroup, Acecook, Nutifood. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa, vốn chiếm đa số, vẫn chưa thực sự chú trọng đến việc mở rộng thương hiệu ra toàn cầu.

Ông Hồng nhận định: “Việc đăng ký sở hữu trí tuệ ở nước ngoài không khó như nhiều người nghĩ. Thực tế, vấn đề lớn nhất là nhận thức và việc coi sở hữu trí tuệ như một phần không thể thiếu trong chiến lược kinh doanh.”

Bài học từ những vụ mất thương hiệu đắt giá

Một trong những ví dụ điển hình về hậu quả nghiêm trọng khi doanh nghiệp không chú trọng bảo vệ sở hữu trí tuệ là câu chuyện của gạo ST25, loại gạo từng được vinh danh là “Ngon nhất thế giới”. Mặc dù nổi tiếng cả trong nước và quốc tế, nhưng nhãn hiệu “Gạo Ông Cua” – đại diện cho giống gạo ST25 – lại đã bị nhiều đối tượng đăng ký bảo hộ trước tại Mỹ.

Điều này dẫn đến việc thương hiệu gạo ST25 không thể được bảo vệ và khai thác tại thị trường lớn như Mỹ, khiến doanh nghiệp mất đi cơ hội phát triển tại một trong những thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất thế giới. Trường hợp này là bài học quý giá về tầm quan trọng của việc bảo vệ sở hữu trí tuệ từ sớm để tránh những rủi ro lớn khi phát triển thương hiệu.

Hệ quả của việc không bảo vệ sở hữu trí tuệ kịp thời là rất nghiêm trọng. Một ví dụ điển hình là câu chuyện của gạo ST25, mặc dù là sản phẩm do doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí sáng tạo ra và đạt danh hiệu “Ngon nhất thế giới”, nhưng nhãn hiệu “Gạo Ông Cua” – đại diện cho giống gạo ST25 – đã bị nhiều đối tượng khác đăng ký bảo hộ trước tại Mỹ. Điều này khiến doanh nghiệp phải đối mặt với nguy cơ tranh chấp pháp lý kéo dài và thiệt hại uy tín nghiêm trọng.

Dù chính là “cha đẻ” của giống lúa ST25, nhưng khi nhãn hiệu đã bị người khác chiếm giữ ở thị trường quốc tế, doanh nghiệp không thể xuất khẩu chính ngạch và mất đi quyền phân phối chính thức sản phẩm ở nước ngoài. Tất cả những nỗ lực nghiên cứu và sản xuất có thể tiêu tan chỉ vì thiếu sự bảo vệ kịp thời đối với quyền sở hữu trí tuệ.

Không chỉ riêng gạo, nhiều ngành hàng khác của Việt Nam như cà phê, hồ tiêu, thủy sản cũng từng phải gánh chịu hậu quả vì chậm chân trong việc đăng ký bảo hộ thương hiệu quốc tế.

Ông Trần Lê Hồng, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ, chia sẻ: “Đăng ký nhãn hiệu ở quốc gia nào thì sẽ được bảo vệ tại quốc gia đó.” Nếu doanh nghiệp chỉ đăng ký nhãn hiệu ở Việt Nam, sản phẩm sẽ không được bảo vệ tại nước ngoài, và nguy cơ bị “đánh cắp” thương hiệu là rất lớn.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, các doanh nghiệp không thể chỉ dừng lại ở việc bảo vệ thương hiệu trong nước. Việc đăng ký sở hữu trí tuệ quốc tế cần được xem là một phần thiết yếu trong chiến lược mở rộng thị trường. Các doanh nghiệp cần xây dựng kế hoạch đầu tư bài bản để đăng ký sở hữu trí tuệ tại các quốc gia mà họ muốn xuất khẩu.

Ông Trần Lê Hồng cũng nhấn mạnh rằng các doanh nghiệp cần kết hợp chặt chẽ giữa việc phát triển thương hiệu và chiến lược sở hữu trí tuệ, đồng thời đưa bảo vệ sở hữu trí tuệ vào kế hoạch kinh doanh tổng thể. Đăng ký bảo hộ không chỉ là thủ tục hành chính mà là một phần quan trọng trong việc bảo vệ tài sản trí tuệ của doanh nghiệp.

Đặc biệt, khi xuất khẩu sang các thị trường khó tính như EU, Hoa Kỳ, Australia, và Nhật Bản, các doanh nghiệp cần hiểu rằng tiêu chuẩn bảo vệ sở hữu trí tuệ tại đây rất cao. Nếu không chuẩn bị kỹ lưỡng từ đầu, việc bị từ chối bảo hộ hoặc vướng vào tranh chấp có thể gây thiệt hại lớn về cả tài chính lẫn uy tín.

Thực tế, chi phí đăng ký nhãn hiệu quốc tế hiện nay không còn quá cao so với tổng chi phí khi thâm nhập vào thị trường quốc tế. Các cơ chế hỗ trợ như Hệ thống Madrid (nộp đơn quốc tế một cửa) cũng giúp đơn giản hóa thủ tục đáng kể.

Bên cạnh đó, Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam đang nỗ lực đàm phán và ký kết nhiều thỏa thuận quốc tế nhằm tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp Việt Nam trong việc đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ tại các thị trường nước ngoài.

Lời cảnh báo cho các doanh nghiệp: Bảo hộ Sở hữu trí tuệ là chiến lược sống còn

Bảo vệ sở hữu trí tuệ không phải là việc “cần thì làm” mà phải là một phần quan trọng trong chiến lược phát triển thương hiệu ngay từ khi bắt đầu. Mỗi doanh nghiệp cần tự hỏi: Nếu thương hiệu bị mất quyền sở hữu tại thị trường nước ngoài, liệu toàn bộ kế hoạch kinh doanh và xuất khẩu có thể đứng vững?

Bài học từ gạo ST25 chỉ là một trong nhiều minh chứng rõ ràng rằng, nếu doanh nghiệp chậm trễ trong việc bảo vệ nhãn hiệu, họ có thể không chỉ mất đi thị trường mà còn mất cả niềm tin của khách hàng.

Trong kỷ nguyên kinh tế tri thức hiện nay, một thương hiệu mạnh không chỉ dựa vào chất lượng sản phẩm mà còn cần một nền tảng pháp lý vững chắc được xây dựng từ quyền sở hữu trí tuệ.

Thu Hường

Theo congthuong.vn