LTS: Tiếp thị liên kết (Affiliate) là hình thức môi giới trực tuyến, trong đó doanh nghiệp chi trả hoa hồng cho các đối tác (có thể là cá nhân hoặc tổ chức) khi họ giới thiệu khách hàng mua hàng thông qua các liên kết trên nền tảng internet, ví dụ như đường dẫn tiếp thị liên kết Shopee.

Sau khi bán được hàng, các sàn thương mại điện tử sẽ thanh toán hoa hồng tiếp thị liên kết này dựa trên thông tin đối tác tiếp thị liên kết cung cấp ở hệ thống Affiliate.

Một nghề được cho là dễ kiếm tiền giúp nhiều bạn trẻ ở Việt Nam thay đổi cuộc sống. Tuy nhiên, đối với những trường hợp là cá nhân làm nghề này, hoặc làm theo nhóm mà không thành lập doanh nghiệp, hộ kinh doanh cá nhân… lại đang phải đối mặt với vấn đề liên quan tới thuế cực kỳ phức tạp.

Trong đó, có nhiều đối tác của Công ty TNHH Shopee (Shopee) đang đứng trước nguy cơ vỡ nợ, khi có thể bị truy thu thuế nhiều tỷ đồng, dù bản chất họ không nhận được khoản hoa hồng lớn như vậy.

Vỡ mộng giấc mơ Affiliate

Những ngày cuối tháng 4, tòa soạn Báo Công Thương liên tục nhận được phản ánh của bạn đọc về những bất cập chính sách thuế cũng như của Công ty TNHH Shopee trong hoạt động tiếp thị liên kết.

Cùng thời điểm này, trên các nền tảng mạng xã hội cũng xuất hiện rất nhiều bài chia sẻ về những khó khăn, bất cập chính sách thuế liên quan tới nội dung này và nhận được sự đồng cảm, chia sẻ từ cộng đồng người làm Affiliate.

Trong buổi trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, anh N.V.L (33 tuổi, trú tại quận Cầu Giấy, TP. Hà Nội) cho biết, đã trở thành đối tác tiếp thị liên kết với sàn thương mại điện tử Shopee từ năm 2023.

Các Affiliate trao đổi với phóng viên Báo Công Thương về việc kê khai thuế của Shopee

“Năm 2023, tổng doanh thu từ hợp tác với Shopee của tôi là hơn 6 tỷ đồng. Phía Shopee đã trích số tiền hơn 600 triệu đồng từ tổng doanh thu, tương đương với 10% nộp về cơ quan thuế”, anh L. chia sẻ.

Để đạt được doanh số này, anh L. cho biết anh đã cùng các cộng sự đầu tư nguồn nhân lực lớn để vận hành, từ chạy quảng cáo, mua Fanpage… Và khoản tiền nhận được cũng không phải một mình cá nhân anh được hưởng toàn bộ, mà phía sau còn rất nhiều người.

Tuy nhiên, theo anh L., tháng 3 vửa qua, khi truy cập ứng dụng eTax Mobile của cơ quan thuế để tra cứu, anh giật mình khi biết bản thân đang có nguy cơ nợ hơn 2 tỷ đồng tiền thuế.

“Trong bảng kê khai nộp thuế mà phía Shopee khai báo lên cơ quan thuế thì toàn bộ doanh thu đó được kê là tiền công, tiền lương. Điều này chưa đúng với bản chất của việc hợp tác kinh doanh là đối tác tiếp thị liên kết với Shopee. Cách kê khai của Shopee sẽ khiến cho toàn bộ doanh thu của tôi sẽ áp theo mức thuế lũy tiến lên cao nhất là 35%”, anh L. bày tỏ sự lo lắng.

Anh L. cho rằng, với cách kê khai và tính thuế như vậy, anh và các cá nhân làm Affiliate chỉ có cách dừng hoạt động, hoặc phải bán nhà cửa, tài sản để nộp thuế.

Một trường hợp khác là anh T.H.Q (31 tuổi, trú tại quận Thanh Xuân, TP. Hà Nội). Anh Q. cho biết làm đối tác liên kết với Shopee được 2 năm. Thời điểm hợp tác, anh Q. cho biết, có trao đổi với nhân viên Shopee về cách tính lợi nhuận thu nhập và thuế và hình thức liên kết thông qua các điều khoản điện tử thể hiện anh là đối tác kinh doanh. Ban đầu, anh cũng bị trừ 10% thuế thu nhập cá nhân khi hợp tác với Shopee. Tuy nhiên sau này, anh phát hiện mình bị nợ thuế với số tiền lên tới gần 2 tỷ đồng.

Sẵn sàng cho cuộc tháo chạy

Theo anh Q., việc nộp thuế là nghĩa vụ, là trách nhiệm của những người kinh doanh như anh theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, việc Shopee kê khai thuế của những đối tác như anh thành người lao động được trả lương và có thể phải chịu thêm khoản thuế lớn như vậy là chưa hợp lý và rất bất cập.

Nam Affiliate lý giải, theo Thông tư 40/2021/TT-BTC thì những đối tác tiếp thị liên kết như anh thuộc dạng cá nhân hợp tác kinh doanh với tổ chức; trong khi Shopee kê khai thành người lao động như được trả lương là chưa phù hợp với tình hình thực tế.

Một Affiliate được thông báo có thể phải nộp thêm hơn 531 triệu đồng tiền thuế.

Anh Q. cho biết, sau khi trừ hết các chi phí, lợi nhuận từ hoạt động tiếp thị liên kết chỉ đạt khoảng 10% đến 15%. Với cách kê khai và chính sách thuế như hiện nay, mức thuế có thể phải nộp thêm lên tới 35%, như vậy các Affiliate là cá nhân không chỉ làm không công mà còn bị lỗ.

“Để xảy ra việc này có phần lỗi từ Shopee ngày từ đầu đã không rõ ràng và không hướng dẫn cụ thể, chi tiết cho đối tác. Việc làm này sẽ khiến các đối tác tiếp thị liên kết như anh trụ không nổi, phải tháo chạy khỏi việc hợp tác với sàn thương mại điện tử này”, anh Q. nói và cho biết, đã sẵn sàng cho một cuộc tháo chạy khỏi sàn thương mại điện tử Shopee.

Đồng thời, anh Q. và một số Affiliate cũng đặt ra những câu hỏi, về việc Shopee kê khai như vậy nhằm mục đích gì? Có hay không câu chuyện liên quan tới hoạt động quyết toán, kê khai thuế phía sau theo hướng có lợi cho Shopee và có thể ảnh hưởng tới hoạt động thu ngân sách của Nhà nước?

Shopee nói gì?

Phản hồi tới Báo Công Thương, bà Trần Quỳnh, đại diện Công ty TNHH Shopee khẳng định, Shopee luôn đảm bảo thực hiện và tuân thủ các quy định của pháp luật về việc kê khai và nộp thuế thu nhập của các đối tác tiếp thị liên kết theo quy định của Thông tư số 111/2013/TT-BTC ngày 15/08/2013, phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp, hộ kinh doanh hay cá nhân khi đối tác đăng ký hoạt động tiếp thị liên kết với Shopee.

Trong phạm vi trách nhiệm của mình, Shopee đã thực hiện việc khấu trừ các khoản thuế theo quy định của pháp luật trước khi thanh toán bất cứ khoản tiền nào cho đối tác và sẽ cung cấp đầy đủ chứng từ thuế theo quy định của pháp luật đối với các khoản khấu trừ này.

“Theo Thông tư 40/2021/TT-BTC ban hành ngày 01/6/2021 và các nghị định, Luật Thuế đã nêu trong văn bản này, cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh là các đối tượng nộp thuế GTGT và thuế TNCN với tổng mức thuế suất trong khoảng từ 0.5% đến 10% tính trên tỷ lệ doanh thu tùy thuộc vào hình thức kinh doanh, cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ”, ba Quỳnh dẫn chứng.

Theo bà Quỳnh, cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh phải thực hiện đăng ký mã số thuế cho ngành nghề thực hiện cụ thể như dịch vụ môi giới, đấu giá và hoa hồng đại lý, dịch vụ quảng cáo trên sản phẩm, dịch vụ nội dung thông tin số… Trong trường hợp cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh tham gia chương trình tiếp thị liên kết, cung ứng dịch vụ quảng cáo, truyền thông, môi giới cho Shopee thì cần xuất hóa đơn dịch vụ tương ứng, thực hiện quy trình đối soát để nhận được phí hoa hồng tiếp thị liên kết.

Bà Trần Quỳnh cho biết thêm, nếu cá nhân tham gia chương trình tiếp thị liên kết thực sự đã đăng ký là cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh hoặc công ty cung ứng dịch vụ thì phải xuất được hóa đơn dịch vụ cho Shopee theo quy định và hướng dẫn đã nêu khi tham gia chương trình và thực hiện việc kê khai nộp thuế khoán, nộp thuế từng lần phát sinh hoặc khai thuế theo định kỳ hàng năm với cơ quan thuế quản lý tại địa phương.

“Có thể nói rằng không phải tất cả các cá nhân tham gia chương trình tiếp thị liên kết của Shopee đều là cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh đã đăng ký mã số thuế để cung ứng dịch vụ có liên quan và có thể cung cấp hóa đơn dịch vụ phù hợp theo quy định. Chúng tôi vẫn đang nhận được dịch vụ từ các cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh có đăng ký dịch vụ tiếp thị, môi giới và việc thanh toán phí dịch vụ dựa trên đối soát, cung cấp hóa đơn dịch vụ hợp lệ vẫn diễn ra bình thường”, bà Trần Quỳnh thông tin.

(Còn nữa)