Công nghệ truy xuất nguồn gốc sản phẩm để ngăn chặn hàng giả

PLNews – Theo các chuyên gia, trong bối cảnh hiện nay, công nghệ truy xuất nguồn gốc được xem là giải pháp tối ưu để đối phó với vấn nạn hàng giả, hàng nhái trên thị trường.

Hàng giả, hàng nhái ngày càng tinh vi hơn

Tại hội thảo khoa học “Truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa trong chương trình chuyển đổi số quốc gia” được tổ chức vào ngày 15/4 tại TP. Hồ Chí Minh, do Công ty Cổ phần Công nghệ chống giả Việt Nam (ACTIV) và Techfest Việt Nam phối hợp tổ chức, các chuyên gia, nhà quản lý và doanh nghiệp đã nhấn mạnh tình trạng hàng giả, hàng nhái và hàng kém chất lượng vẫn phổ biến trên thị trường.

Đặc biệt, trong thời gian gần đây, các cơ quan chức năng đã phát hiện nhiều vụ hàng giả, hàng nhái quy mô lớn, làm giảm niềm tin của người tiêu dùng và gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng, cũng như quyền lợi của các doanh nghiệp kinh doanh chân chính.

Trong bối cảnh Việt Nam đã và đang hội nhập sâu rộng với các quốc gia trên thế giới, vấn đề hàng giả, hàng nhái và hàng kém chất lượng đang trở thành một thách thức lớn, ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín quốc gia trên trường quốc tế.

Theo ông Trần Bá Dương, chuyên gia Đổi mới sáng tạo quốc gia và cố vấn cấp cao Techfest, mặc dù trong những năm qua, Việt Nam đã triển khai nhiều giải pháp chống hàng giả, hàng nhái, như tem chống hàng giả, mã vạch, mã QR,… nhưng vấn nạn này ngày càng trở nên tinh vi hơn, với quy mô và tính chất có hệ thống.

Ông Dương cho biết: “Tình trạng làm giả hiện nay không chỉ dừng lại ở việc sao chép mẫu mã, mà còn giả mạo cả thông tin, dữ liệu và mã truy xuất. Các phương pháp truyền thống như tem nhãn hay mã vạch đơn thuần không còn đủ hiệu quả để đối phó với những thủ đoạn tinh vi này. Chúng đang bộc lộ nhiều bất cập, dễ bị làm giả, thậm chí là giả mạo cả mã QR. Do đó, chúng ta cần những giải pháp đột phá thực sự, dựa trên việc tích hợp công nghệ thông minh và liên kết chuỗi dữ liệu số hóa.”

Tiến sĩ Bùi Văn Quyền, Viện trưởng Viện Chống gian lận thương mại và hàng giả Việt Nam, cũng nhận định rằng vấn đề truy xuất nguồn gốc sản phẩm và việc đẩy lùi nạn hàng giả, hàng nhái đã được chú trọng và thực hiện suốt 30 năm qua, nhưng kết quả vẫn chưa đạt được như kỳ vọng.

Ông Quyền nhấn mạnh: “Chúng ta cần làm rõ rằng việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm là một yêu cầu từ phía người tiêu dùng. Vì vậy, các doanh nghiệp sản xuất cần phải minh bạch thông tin trong tất cả các khâu, từ nguyên liệu vùng trồng, tiêu chuẩn đo lường, cho đến sở hữu trí tuệ.” Đồng thời, ông cũng đề xuất cần có những chế tài mạnh mẽ hơn nữa để răn đe các đối tượng sản xuất hàng giả, hàng nhái và hàng kém chất lượng.

Truy xuất nguồn gốc sản phẩm bằng giải pháp công nghệ mới

Tại buổi hội thảo, các chuyên gia đã nhấn mạnh rằng, trong bối cảnh hiện nay, việc thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị vừa được ban hành, xác định rõ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là ba đột phá chiến lược quan trọng trong giai đoạn phát triển tiếp theo của đất nước. Đây là một định hướng nền tảng và cấp thiết, nhằm tạo ra hành lang chính sách mạnh mẽ để thúc đẩy việc ứng dụng công nghệ vào giải quyết các vấn đề lớn, trong đó có việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Theo ông Trịnh Bá Dương, trên thế giới, “bài toán” truy xuất nguồn gốc và chống hàng giả, hàng nhái đã được giải quyết hiệu quả bằng cách kết hợp ba công nghệ: RFID, Blockchain và AI, và một số quốc gia trong khu vực Đông Nam Á đã áp dụng mô hình này rất thành công.

Ông Dương chia sẻ: “Thái Lan đã bắt đầu sử dụng RFID kết hợp Blockchain để theo dõi hành trình xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc, từ vườn đến cửa khẩu. Singapore cũng đang triển khai nền tảng AI để giám sát chất lượng thuốc và thực phẩm chức năng. Ở Việt Nam, chúng ta đã có một số doanh nghiệp tiên phong trong ngành dược và nông sản áp dụng RFID và truy xuất số hóa, tuy nhiên, quy mô còn nhỏ lẻ và thiếu tính liên kết vùng, liên kết ngành.”

Cùng quan điểm, ông Phạm Văn Thọ, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Công nghệ chống giả Việt Nam (ACTIV), cho biết rằng cả nước đang thực hiện chương trình chuyển đổi số với ba mục tiêu cơ bản: phát triển Chính phủ số để nâng cao hiệu quả và hiệu lực hoạt động; phát triển Kinh tế số để nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế; và phát triển xã hội số để thu hẹp khoảng cách số.

Do đó, việc ứng dụng công nghệ số vào hoạt động truy xuất nguồn gốc sản phẩm và hàng hóa là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế khi hội nhập và xuất khẩu.

Hiện nay, các quốc gia và các bên đối tác đều có quy định về truy xuất nguồn gốc xuất xứ hàng hóa, đặc biệt là trong việc áp mức thuế. Đối với Việt Nam, để các sản phẩm giữ vững được vị thế và mở rộng thêm thị trường mới, việc thực hiện truy xuất nguồn gốc đóng vai trò rất quan trọng.

Ông Phạm Văn Thọ nhấn mạnh: “Do đó, để doanh nghiệp vươn ra thị trường quốc tế, họ phải đáp ứng những yêu cầu khắt khe về chất lượng, mẫu mã, giá cả… Quan trọng hơn cả, cần có giải pháp để đảm bảo người tiêu dùng nhận được hàng thật từ doanh nghiệp, chỉ khi đó, người tiêu dùng mới không quay lưng lại với sản phẩm của mình.”

Đồng Lê 

Theo congthuong.vn